به گزارش خبرنگار مهر، 78 سال پیش یعنی در تاریخ 15 بهمن ماه سال 1313، لوح یادبود تاسیس دانشگاه تهران با حضور مقامات دولتى در محلى که اکنون پلکان جنوبى دانشکده پزشکى است در دل خاک به امانت گذاشته شد.
دانشگاه تهران امروز 78 سال میراث علمی کشور را به دنبال دارد و از حیث جذب و میزان هیئت علمی، تعداد دانشجو، میزان مقالات علمی و تعامل با دستگاههای مختلف، داشتن کتابخانه ها و آزمایشگاه های غنی و مجهز، تعدد رشته ها و دانشکده ها و موسسات پیوسته و وابسته، واقع شدن در پایتخت، بی جهت نیست که عنوان دانشگاه مادر یا نماد آموزش عالی کشور را از آن خود کرده است.
اندیشه ایجاد مرکزی برای آموزش عالی در ایران و به تعبیر دیگر "دانشگاه"، نخستین بار با تاسیس دارالفنون در 1230 ه.ش به همت میرزاتقی خان امیرکبیر عملی شد.
پس از آن، در 1307 ه.ش پروفسور دکتر محمود حسابى پیشنهاد راه اندازی مرکزی جامع همه یا اغلب دانش ها را با وزیر وقت فرهنگ در میان نهاد و در بهمن ماه سال 1312 شمسى، جلسه هیات دولت وقت تشکیل و در آن موضوع تأسیس دانشگاه تهران مطرح شد و با تخصیص بودجه اولیه اى به میزان 250000 تومان به وزارت معارف اجازه داده شد تا زمین مناسبى براى تاسیس دانشگاه بیابد و ساختمان آن را در اسرع وقت پدید آورد.
آغاز عملیات ساختمانی
طراحی پردیس دانشگاه را یک معمار فرانسوى بر عهده گرفت. وى نخست طرح خیابانهاى اطراف و داخل دانشگاه را ارائه کرد و پس از تایید در پانزدهم بهمن 1313، عملیات اجرایى با کاشت نهال هاى درختان سایه گستر و با شکوه چنار در کنار خیابانها آغاز شد، اکنون آن نهالهاى نحیف، عمرى به درازاى دانشگاه یافته و آنان نیز هفتاد و هشت ساله شده اند.
نام شخصیتهای برجسته علمی، فرهنگی، اجتماعی و ... از جمله استاد جلال الدین همایی، عبدالعظیم قریب، بدیع الزمان فروزانفر، پروفسور محمود حسابى، استاد علی اکبر دهخدا، دکتر محمد معین، مهندس مهدی بازرگان، شهید دکتر مصطفی چمران، دکتر یدالله سحابى، شهید دکتر محمد مفتح، استاد شهید مرتضی مطهرى، دکترعبدالحسین زرین کوب، دکتر کریم ساعى، دکتر احمد حامی و ... با نام دانشگاه تهران عجین شده است.
پردیس دانشگاه تهران که از جنوب به خیابان انقلاب، از شمال به خیابان پورسینا و از شرق و غرب به ترتیب به خیابان هاى قدس و 16 آذر محدود است در سال 1313 ه.ش در مساحتی به وسعت 21 هکتار تاسیس شد.
در این مجموعه ساختمان دانشکده هاى هنرهاى زیبا، ادبیات و علوم انسانى، علوم، فنى، حقوق و علوم سیاسى، پزشکى، دندانپزشکى، داروسازی و ساختمان کتابخانه مرکزى - که از مهم ترین کتابخانه های کشور به شمار مى آید - و مسجد دانشگاه واقع شده است.
ماجرای سر در دانشگاه تهران
سر در دانشگاه تهران در سال‌های 1345-1346خورشیدی بر پایه طرحی از کوروش فرزامی یکی از دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ساخته شد.
سردر دانشگاه تهران امروزه به نمادی از چهره آکادمیک ایران تبدیل شده است.
درباره نمادشناسی این سر در دو دیدگاه وجود دارد:
بال‌های پرنده‌ای خیالی (علم و دانش به عنوان بال‌هایی برای صعود به مدارج بالاتر) و همچنین به عنوان کتابی باز
این اثر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
سر در دانشگاه تهران در سال 1388 برای نخستین بار شسته شد.
روسای پیشین دانشگاه تهران
سال 1321 ه.ش دانشگاه تهران توسط وزیر فرهنگ مدیریت می شد.
از آن تاریخ به بعد مدیریت دانشگاه بصورت مستقل و زیر نظر وزارت فرهنگ در آمد.
اسامی روسای دانشگاه از ابتدا تا کنون به شرح زیر است:
1. دکتر علی اصغر حکمت، 2. دکتر اسمعیل مرآت، 3.دکتر عیسی صدیق علم، 4.سید محمد تدین، 5.دکتر مصطفی عدل، 6. دکتر علی اکبر سیاسی، 7. دکتر منوچهر اقبال، 8.دکتر احمد فرهاد معتمد، 9.دکتر جهانشاه صالح، 10.دکتر پروفسور فضل الله رضا، 11. دکتر علی نقی عالیخانی، 12. دکتر هوشنگ نهاوندی، 13.دکتر احمد هوشنگ شریفی، 14.دکتر قاسم معتمدی، 15.دکتر عبد الله شیبانی، 16.دکتر محمد ملکی، 17.دکتر حسن عارفی، 18.دکتر علی مهدی زاده شهری، 19.دکتر ابوالقاسم گرجی، 20.دکتر عباس شیبانی، 21.دکتر بهمن یزدی صمدی، 22.دکتر محمد فرهادی، 23.مهندس اسماعیل اوینی، 24.دکتر حسین فروتن، 25. دکتر محمد رحیمیان، 26.دکتر غلامعلی افروز، 27.دکتر محمد رضا عارف، 28. دکتر سید منصور خلیلی عراقی، 29.دکتر رضا فرجی دانا، 30. آیت ا... عباسعلی عمید زنجانی و 31.دکتر فرهاد رهبر.
فرهاد رهبر روز گذشته با یادآوری سالروز تأسیس دانشگاه گفت: 90 درصد فارغ التحصیلان این دانشگاه در 33 سال پس از انقلاب اسلامی بوده است و تنها 10 درصد این دانشجویان در 45 سال قبل از انقلاب فارغ التحصیل شدند.
سهم بالای دانشگاه تهران از تولید علم ایران
وی همچنین اعلام کرد: براساس رتبه بندی های جهانی ایران در سال 2013، 2.127 تولید علم دنیا را داشته است که یک چهارم این میزان سهم دانشگاه تهران است.
